Darowizna udziałów – przykład z życia wzięty. Tym, co zainspirowało mnie do tego wpisu jest sytuacja przedsiębiorcy odesłanego z tzw. kwitkiem przez notariusza. Uznał on, że dla sporządzenia ważnej darowizny udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zawsze wymaga jest forma aktu notarialnego.
Brak zachowania takiej formy miałby wówczas poważne konsekwencje – umowa zawarta bez takiej formy byłaby nieważna i nie mogłaby prowadzić do zmiany wspólników.
Czy tak jest faktycznie?
W jakiej formie zawrzeć umowę darowizny udziałów?
Zasadniczo kwestię umowy darowizny udziałów regulują dwa przepisy:
- art. 180 KH
- i art. 890 KC.
Jak łatwo się domyślić, powodują one wiele rozbieżności w doktrynie i praktyce.
Zgodnie z art. 180 § 1 KSH zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz jego zastawienie powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
Co oznacza zbycie?
Zbycie oznacza każdą formę przeniesienia własności udziałów z jednej osoby na inną osobę lub na inny podmiot. Nabywcą może być zarówno dotychczasowy wspólnik takiej spółki jak i osoba trzecia.
Zbyciem obejmuje się wszelkie czynności prawne skutkujące zmianą właściciela dokonane między żyjącymi (inter vivos). Takie jak sprzedaż, darowizna, umowa zamiany, a także np. wniesienie aportem danych udziałów do innej spółki.
Z art. 180 KSH wynika więc jednoznacznie, że darowizna udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością powinna zostać sporządzona w formie pisemnej z poświadczonymi notarialnie podpisami.
A co dla umowy darowizny udziałów wynika z kodeksu cywilnego?
Zgodnie z art. 890 KC dla umowy darowizny udziałów:
-
Oświadczenie darczyńcy powinno się złożyć w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
-
Przepisy powyższe nie uchybiają przepisom, które ze względu na przedmiot darowizny wymagają zachowania szczególnej formy dla oświadczeń obu stron.
Czy naprawdę w odniesieniu do darowizny udziałów wymaga się formy notarialnej?
W przeważającej części przypadków, w odniesieniu do darowizny udziałów. W mojej ocenie wystarczająca jest umowa w formie z poświadczonymi notarialnie podpisami.
Jednakże to co ważne, to aby w umowie darowizny własność udziałów przechodziła w dacie zawarcia takiej umowy.
Ponadto, to na co warto również zwrócić uwagę, to to, że tylko oświadczenie darczyńcy wymaga zgodnie z art. 890 KC formy notarialnej. Oświadczenie obdarowanego, takiej formy aktu notarialnego już nie wymaga.
Bez względu jednak na wszystko – darowizna zawsze będzie ważna i skuteczna gdy zostanie wykonana (nawet gdy nie zostanie spisana w formie aktu notarialnej).
Jeśli więc darowałeś udziały, to gdy udziały stały się własnością obdarowanego umowa zawarta w ten sposób jest ważna. Jeśli darowałeś gotówkę, nie musisz przecież zawierać umowy w formie notarialnej. Wystarczy, że umowa zostanie wykonana, a świadczenie zostanie przez Ciebie obdarowanemu przekazane.
Czy potrzebujesz zgody spółki na dokonanie darowizny udziałów?
W tym zakresie obowiązują wszelkie zapisy umowy spółki odnoszące się do zbywania.
Jeśli w umowie spółki jest zapis wskazujący na obowiązek uzyskania takiej zgody. To tak, taką zgodę przed zawarciem umowy musisz uzyskać.
Co po zawarciu umowy darowizny udziałów?
Tak jak w przypadku każdego innego rodzaju zbycia, tak również w przypadku darowizny, konieczne jest zawiadomienie spółki o zawarciu umowy darowizny udziałów. Zawiadomienie takie dokonuje się stosownie do postanowień art. 187 § 1 KSH. Zgodnie z tym zapisem:
o przejściu udziału, jego części lub ułamkowej części udziału na inną osobę oraz o ustanowieniu zastawu lub użytkowania udziału zainteresowani zawiadamiają Spółkę, przedstawiając dowód przejścia, bądź ustanowienia zastawu lub użytkowania.
Na ten temat możesz przeczytać więcej w artykule pt. Kiedy sprzedaż udziałów jest skuteczna?.
Darowizna udziałów – co jest więc kluczowe?
Podsumowując, zasadniczo istnieją w doktrynie rozbieżności w zakresie zagadnienia jakim jest darowizna udziałów. To co może być kluczowe w mojej ocenie to to, w jaki sposób zostanie sformułowana umowa darowizny udziałów. Będzie to miało znaczenie nie tylko dla samej ważności przeniesienia praw do tych udziałów na obdarowanego. Ale także na koszty związane z zawarciem takiej umowy.
