1. Prawa przyznane osobiście
Zwróć uwagę, czy w umowie spółki są regulacje wskazujące na to, że danemu wspólnikowi zostały przyznane osobiste uprawnienia.
Prawa przyznane osobiście to takie prawa, których los jest uzależniony od tego, czy pozostajesz wspólnikiem spółki.
Tak więc długo jak długo posiadasz udziały w spółce, tak długo masz określone “szczególne prawa”. Pozbawienie Cię tych praw wymaga zawsze Twojej zgody. Jeśli więc sprzedajesz tylko część udziałów być może będziesz zainteresowany zagwarantowaniem sobie określonych uprawnień w spółce (np. prawa do powoływania części członków rady nadzorczej lub zarządu lub uzyskiwaniem określonej dokumentacji). A może kupujesz udziały w spółce jako inwestor? W takim wypadku z pewnością skorzystasz z tego typu regulacji. Jako inwestor zapewne będziesz chciał zagwarantować sobie określone uprawnienia, głównie kontrolne, poprzez wpisanie do umowy spółki takich praw przyznanych osobiście.
2. Uprzywilejowanie udziałów
Druga instytucja, która może okazać się przydatna przy przejęciach spółek to możliwość uprzywilejowania udziałów.
Uprzywilejowanie udziałów tym różni się od praw przyznanych osobiście, że nie jest ono związane z osobą wspólnika, a z samymi udziałami.
Jaka jest tego konsekwencja? Jest, i to istotna. Otóż w razie sprzedaży takich udziałów i zmiany osoby wspólnika, uprzywilejowanie to trwa nadal. Jest ono bowiem niejako “przywiązane” do praw udziałowych w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. W jaki sposób można uprzywilejować udziały? Uprzywilejowanie to może dotyczyć prawa wykonywania głosu, prawa do dywidendy, prawa udziału w majątku spółki na wypadek likwidacji spółki. Możliwe są oczywiście także inne sposoby “uprzywilejowania” takich udziałów.
3. Rada Nadzorcza
Zasadniczo w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie ma obowiązku powoływania Rady Nadzorczej. Wspólnikom z mocy prawa przysługują uprawnienia kontrolne. Ty jako wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością masz więc prawo do przeglądania dokumentacji spółki czy żądania wyjaśnień od spółki. Oczywiście jeśli swoim działaniem możesz wyrządzić spółce szkodę zarząd może odmówić Ci dostępu do pewnej grupy informacji. Jeśli do spółki przystępuje inwestor zwykle jest on zainteresowany przyznaniem mu kompetencji kontrolnych. Taką możliwość kontroli zwykle realizuje się poprzez swój udział w Radzie Nadzorczej. Ważne jest jednak, by zapisy dotyczące Rady Nadzorczej i kompetencji Rady Nadzorczej nie uniemożliwiały prowadzenia spraw spółki.
4. Prawo do indywidualnej kontroli
Jeśli w Twojej spółce została powołana Rada Nadzorcza zasadne jest zastanowienie się nad tym, czy utrzymać czy też nie, indywidualne prawo kontroli dla wspólników. W sytuacji gdy w spółce jest już organ kontrolny, przepisy KSH zezwalają na wyłączenie takich uprawnień wspólników. W takiej sytuacji zastanowić się powinieneś czy chcesz takie uprawnienia kontrolne wspólników z art. 212 KSH utrzymać, czy też nie.
5. Ograniczenia dotyczące zbywania udziałów
Jeśli jesteś wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zapewne zależny Ci na “kontroli” tego kto staje się wspólnikiem w Twojej spółce. Temu celowi służą w głównej mierze zapisy odnoszące się do zbywania udziałów w spółce. Standardowo do umowy spółki wpisuje się prawo pierwszeństwa wspólników do objęcia nowoemitowanych udziałów. Można również wprowadzić ograniczenia w zbywaniu akcji, np. uzależnić zbycie lub obciążenie udziałów od zgody Spółki, czyli jej zarządu. Często także spotyka się wprowadzenie prawa pierwszeństwa lub prawa pierwokupu udziałów dla dotychczasowych wspólników. O prawie pierwokupu możesz przeczytać także w artykule pt. Jeszcze o prawie pierwokupu udziałów.
Prawo pierwszeństwa nabycia udziałów przeznaczonych do zbycia oznacza tyle, że w razie podjęcia decyzji o sprzedaży udziałów zainteresowany sprzedażą wspólnik w pierwszej kolejności powinien zaoferować Tobie te udziały. Z kolei prawo pierwokupu oznacza, że masz prawo odkupić udziały na zasadach i na warunkach na jakich została już zawarta transakcja pomiędzy Twoim wspólnikiem a znalezionym przez niego nabywcą.
