5 rzeczy, o których powinieneś pamiętać podejmując decyzję o sprzedaży udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Pierwszy post na blogu prawnym sprzedazudzialowwspolcezoo.pl

Zastanawiałam się, o czym napisać pierwszy post 🙂 Stwierdziłam, że istotne będzie zwrócenie uwagi na kluczowe aspekty, które są związane ze sprzedażą udziałów. No to ruszamy – zapraszam 🙂

Gdzie powinieneś uważać, by nie popełnić błędu podejmując decyzję o sprzedaży spółki?

List intencyjny

Z doświadczenia wiem, że proces sprzedaży udziałów zwykle rozpoczyna się od spisania pomiędzy zainteresowanymi stronami deklaracji, że podejmują proces zmierzający do sprzedaży udziałów. Taka deklaracja to nic innego jak list intencyjny, zwany także term sheetem. W liście intencyjnym powinieneś zadbać o to, by zdefiniować brzegowe warunki transakcji. Brzegowe czyli takie, które warunkują dojście transakcji do skutku. List taki zwykle i co do zasady – ulubione stwierdzenie prawników – nie wiąże stron, ale …..

Pamiętać należy, iż od momentu jego podpisania zobowiązany jesteś do negocjowania umowy właściwej z poszanowaniem dobrej wiary. Gdyby do zawarcia umowy sprzedaży nie doszło, Twoja odpowiedzialność de facto powinna się ograniczać do kosztów poniesionych przez drugą stronę związanych z negocjowaniem umowy (a więc np. koszty prawników, koszty wjazdów w celu negocjacji, koszty due dilligence). Ważne jest jednak wprowadzenie stosownych klauzul określających w miarę precyzyjnie ewentualna odpowiedzialność na wypadek, gdyby do podpisania umowy finalnej nie doszło.

Due dilligence

Nabywający udziały inwestor jest zainteresowany sprawdzeniem sytuacji finansowej, prawnej, podatkowej czy innych aspektów techniczno-technologicznych funkcjonowania spółki. Proces ten to tzw. due dilligence.  Proces ten jest bardzo istotny dla samego zawarcia umowy sprzedaży udziałów. Zwykle satysfakcjonujący wynik takiego audytu może stanowić  warunek zawarcia umowy sprzedaży udziałów czy umowy inwestycyjnej. Niezmiernie istotne jest by warunek taki został w umowie bardzo precyzyjnie opisany. W przeciwnym razie jesteśmy zdani na łaskę i niełaskę, a w zasadzie swobodną ocenę audytorów. Temat audytu prawnego jest niezmiernie istotny i bardzo ważny w procesie sprzedaży udziałów, poruszę go więc w odrębnym wpisie.

Wspólnik – członek zarządu

Pamiętać należy, że w przypadku „mniejszych” spółek bądź tzw. „spółek rodzinnych” zwykle główny właściciel udziałów jest zarazem członkiem zarządu spółki. W przypadku zbycia konieczne jest w sposób precyzyjny opisanie jak sprzedaż udziałów wpłynie na kształt zarządu spółki – innymi słowy czy dotychczasowy właściciel pozostaje w zarządzie i prowadzi sprawy spółki czy nie. Jeśli nie, konieczne jest dokonanie stosownej zmiany. Bardzo ważne jest również uregulowanie kwestii związanej z sytuacją finansową spółki tak, by w przyszłości nie spotkać się w sądzie z wierzycielem spółki, jako pozwany były członek zarządu.

Zakaz konkurencji

W mojej ocenie dla Ciebie jako inwestora, choć też i dla właściciela niezbędne okazać się może uregulowanie kwestii zakazu konkurencji w umowie sprzedaży udziałów. To bardzo istotna kwestia – zwłaszcza, że praktyka zna wiele przypadków, gdy dotychczasowy właściciel po sprzedaży udziałów czy akcji zakłada podejmuje podobną działalność, w tym samym sektorze rynku. Bardzo ważne jest doprecyzowanie tego, co znaczy działalność konkurencyjna – z jednej strony zrozumieć należy inwestora, z drugiej strony nie można zakazać sprzedającemu jakiejkolwiek działalności gospodarczej. Umowa winna więc tak regulować ta kwestię by “wilk był syty i owca cała”.

Zbycie częściowe i opcje oraz zobowiązania wspólników

Jeśli przedmiotem umowy sprzedaży jest jedynie część udziałów zastanów się dokładnie, co z pozostałą częścią. Taka sytuacja, w której dotychczasowy właściciel pozostaje w spółce z mniejszościowym lub nawet większościowym pakietem udziałów wymaga szczególnie starannej oraz drobiazgowej analizy. W tym wypadku każda ze stron ma możliwość bardzo precyzyjnie ukształtować swoją pozycję prawną. Może nawet część uprawnień umownych wprowadzić do umowy spółki.

Zwykle w takiej sytuacji pojawiają się opcje umowne dotyczące odsprzedaży pozostałego pakietu, opcje sankcyjne, na wypadek naruszenia zapisów umownych, zobowiązania np. do dołączenia się do sprzedaży przez drugą stronę i wiele innych, które w sposób trwały wpływać będą w dłuższej perspektywie na naszą sytuacje prawną.

Kluczem do powodzenia i happy endu jest…. dobra umowa inwestycyjna (umowa sprzedaży udziałów, SPA).

Transakcja sprzedaży udziałów czy pozyskania inwestora jest tematyką na tyle obszerną, że w tak krótkim wpisie nie ma możliwości poruszenia wszystkich ważnych kwestii. W kolejnych wpisach postaram się przybliżyć te kwestie.

Pozdrawiam i zapraszam do komentowania!

Joanna Mizińska
autorka bloga “Sprzedaż udziałów w spółce z o.o.”.